ĐỨC GIÁM MỤC PHILIPPHÊ NGUYỄN KIM ĐIỀN. (1921 – 1988)

 

ĐỨC GIÁM MỤC PHILIPPHÊ NGUYỄN KIM ĐIỀN. (1921 – 1988)

21. ĐỨC GIÁM MỤC PHILIPPHÊ NGUYỄN KIM ĐIỀN - GIÁM MỤC TIÊN KHỞI GIÁO PHẬN CẦN THƠ 1961 – 1968 . TỔNG GIÁM MỤC TỔNG GIÁO PHẬN HUẾ.1968 - 1988

Đức cha Phil. Nguyễn Kim Điền sinh ngày 13 tháng 3 năm 1921 tại xã Long Đức, thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh, thuộc Giáo phận Vĩnh Long.

Năm 1928 gia đình ngài về sinh sống tại Gia Định – Sài Gòn.

Năm 1933 ngài nhập tiểu chủng viện Sài Gòn.

Năm 1940 ngài nhập Đại Chủng Viện Sài Gòn.

Ngày 21.09.1947, ngài thụ phong linh mục tại Nhà Thờ Đức bà Sài Gòn do Đức cha Jean Cassainge.

Sau khi chịu chức, ngài làm giáo sư chủng viện Sài Gòn, và 2 năm sau làm giám đốc chủng viện.1949

Năm 1955, ngài gia nhập dòng Tiểu Đệ Chúa Giêsu của Thánh Charles de Foucauld, qua Phi Châu sống tập thể với các tu sĩ Dòng tại sa mạc Sahara. Vì ngài yêu mên người nghèo và muốn chăm sóc người nghèo.

Năm 1957, ngài trở về Việt Nam và quyết định sống ẩn dật theo khuynh hướng dòng Tiểu Đệ. Ngài sống cùng với các thành viên dòng khác ở Bàn Cờ, sống bằng nghề đạp xe xích lô, có khi lại sống quanh khu vực chợ Cầu Muối, làm công việc khuân vác ở bến tàu. Ngoài ra, ngài còn dành thời gian đến Kata giúp người dân tộc Thượng ở Di Linh. Trong khoảng thời gian sinh sống tại Sài Gòn, lòng đạo đức của ngài và đời sống khó nghèo của ngài được nhiều người biết đến. Nhiều dòng tu, chủng viện mời ngài hỗ trợ công tác giảng phòng, một trong số đó là giảng tĩnh tâm cho linh mục đoàn Hạt Đại diện Tông Tòa Sài Gòn.

Ngày 7 tháng 2 năm 1957, ngài cùng 3 tu sĩ khác được đưa đến khu đất Tòa giám mục Cần Thơ tại Bình Thủy, nơi có một căn nhà trống và không có cửa. Họ dựng tạm một bàn thờ, thuê đất để trồng trọt và xây dựng Nhà Huynh Đệ trong khoảng thời gian một tuần. Mục đích dựng căn nhà này là dùng để hướng dẫn các thành viên mới có ý định gia nhập dòng Tiểu Đệ. Căn nhà của các tu sĩ này thực tế là một chòi lá tồi tàn, lụp xụp và có khe hở dưới sàn, mái thấp và rất nóng nực. Giám mục Giáo phận Cần Thơ Phaolô Nguyễn Văn Bình cũng tham gia việc xây dựng căn nhà lá này bằng việc góp sức mình để kéo lá. Ngoài các công việc kể trên, ngài cũng từng làm một số công việc khác như làm thợ mộc, thợ hồ, nhân viên dọn dẹp đường phố,…

Ngài cũng là người đã dịch bản KINH HÒA BÌNH và cha Kim Long đã phổ nhạc rất nổi tiếng ngày nay.

Ngày 24 tháng 11 năm 1960, Giáo hoàng Gioan XXIII ban hành Tông Hiến Venerabilium Nostrotrum thành lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam. Từ đây, Giáo hội Công giáo Việt Nam gồm ba Giáo tỉnh: Giáo tỉnh Hà Nội, Giáo tỉnh Huế và Giáo tỉnh Sài Gòn. Đồng thời thành lập nhiều giáo phận địa phương. Cùng thời điểm này, tòa thánh đã chọn  linh mục Philípphê Nguyễn Kim Điền làm Giám mục chính tòa Tiên khởi của Giáo phận Cần Thơ thay thế vị giám mục cũ tại đây là Phaolô Nguyễn Văn Bình được chọn làm Tổng giám mục đô thành Tổng giáo phận Sài Gòn.

Khẩu hiệu giám mục : “Nên mọi sự cho mọi người".

Thánh lễ tấn phong giám mục cho ngài ngày 22.01.1961 tại tiền đường Nhà Thờ Đức Bà Sài Gòn do Đức TGM Phêrô Martinô ngô Đình Thục chủ phong.

Ngày 3 tháng 4 năm 1961, ngài về nhận tòa G.p Cấn Thơ. Những công việc đầu tiên ngài làm là xây dựng các cơ cở như : Chủng viện Á Thánh Quí, Nhà Hưu dưỡng các linh mục, các cơ sở dòng tu… ngài cũng mời gọi nhiều linh mục, tu sĩ di cư từ miền bắc gia nhập G.p Cần Thơ.

Giám mục Phil. Nguyễn Kim Điền cũng là một nghị phụ tham dự đầy đủ 4 giai đoạn của Công đồng Vatican II diễn ra từ năm 1962 đến năm 1965.

Ngày 1 tháng 11 năm 1963, cuộc đảo chính nổ ra, chính quyền Ngô Ðình Diệm bị lật đổ, tổng giám mục Phêrô Máctinô Ngô Đình Thục (anh trai của Ngô Đình Diệm) đang đảm nhận chức vụ Tổng giám mục đô thành Tổng giáo phận Huế đang tham dự Công đồng Vatican II không thể trở về Việt Nam.

Ngày 30 tháng 9 năm 1964, Tòa Thánh quyết định bổ nhiệm Giám mục Philípphê Nguyễn Kim Điền giữ chức Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Huế.

Ngày 7 tháng 12 năm 1965, ngài tham dự lễ bế mạc Công đồng Vaticanô II cùng 8 giám mục đang quản nhiệm các giáo phận tại Việt Nam, trong đó có 6 giám mục người Việt.

Ngày 17 tháng 2 năm 1968, Tổng giám mục Huế Phêrô Máctinô Ngô Đình Thục từ nhiệm.

ngày 11 tháng 3, giám mục giám quản Nguyễn Kim Điền được bổ nhiệm làm Tổng giám mục đô thành Tổng giáo phận Huế.

Sau 30-4-1975, ngài bày tỏ một thái độ hội nhập cởi mở qua tập hướng dẫn sống Đạo TÔI VUI SỐNG, song ngài tuyệt đối trung thành với Tin Mừng và giáo huấn của Giáo Hội Công Giáo, quyết liệt phản đối chính sách tôn giáo tự trị để tiêu diệt tôn giáo, cách riêng đối với Giáo Hội Công Giáo của CSVN.

• Ngày 8-11-1985, cảm thấy cái chết có thể đến với ngài bất cứ lúc nào nên ngài đă viết di chúc ngắn để lại cho các Linh Mục: “khuyên các cha hãy trung thành với Hội Thánh và đoàn kết với nhau, sống trọn vẹn bổn phận của chủ chăn nhân hiền..."

• Ngày 25-3-1988, ngài viết một bức thư gởi cho ông Nguyễn Văn Linh, sau khi ông này được bầu làm Tổng Bí Thư đảng CSVN và tuyên bố chính sách "đổi mới"... Nội dung bức thư đòi xóa bỏ lệnh quản chế, được phục hồi quyền công dân, được tự do đi lại để thi hành nhiệm vụ Tổng Giám Mục đối với giáo dân và thăm viếng các Giáo Phận khác thuộc Tổng Giáo Phận Huế.

• Cuối tháng 5/1988, ngài đau nặng, xin vào điều trị tại bệnh viện Nguyễn Trăi, Chợ Lớn. Có hai vị Giám Mục đă đến thăm và khuyên ngài nên xin vào bệnh viện Chợ Rẫy để có thể xét nghiệm và làm hồ sơ xin đi chữa bệnh tại Roma. Lúc đó cũng có tin Tòa Thánh đă can thiệp xin cho ngài qua Roma chữa bệnh nên ngài đồng ý qua bệnh viện Chợ Rẫy.

• Khoảng 13 giờ trưa 8/6/1988, ngài qua đời trong cô đơn tại đây. Có những nguồn dư luận cho rằng Đức TGM Nguyễn Kim Điền đã bị đầu độc! Trong tâm tưởng của nhiều người, Ngài là một vị tử đạo của thời đại này.

Trong thời gian “120 ngày làm việc với công an (từ 5-4 đến 15-10-1984), ngài thường thổ lộ với người thân tín sau một ngày làm việc: tạ ơn Chúa đã cho qua một ngày vững vàng, cầu mong Chúa cho ngày mai cũng được như vậy. Thật là khiêm nhượng: không dám nói trước là mình sẽ vững vàng mãi mãi, bao lâu còn phải ngồi trước cán bộ công an.

Khi ra đi mỗi sáng, ngài ôm sẵn một gói hành lý nhỏ vừa bằng chiếc mũ đựng những đồ dùng cá nhân cần thiết: biết đâu ngày hôm đó ngài sẽ bị bắt đem đi luôn ! Ngài chờ đón và chấp nhận tình huống này....

Thêm một chi tiết khá thú vị mà cho đến bây giờ vẫn chưa được công bố : đó là việc đức TGM Phil. đã âm thầm tấn phong giám mục cho đức giám quản Giacôbê Lê Văn Mẫn. (chi tiết xin đăng sau).

Hai di chúc của ngài :

1/.Di chúc: 17.10.1984:

Thưa các anh em linh mục,

Tuy muôn lần bất xứng, nhưng tôi cũng xin dám mượn những lời nầy để nói với anh em, xin anh em tiếp tục cầu nguyện cho tôi… và xin nhắc để "anh em hãy thận trọng về chính phận mình cũng như về số phận đàn chiên trên đó Thánh Thần đã đặt anh em chăn giắt, Hội Thánh của Thiên Chúa đã được Người mua bằng chính Máu Con của Người" (Công vụ Tông đồ 20, 28).

Thưa quý tu sĩ và anh chị em giáo hữu,

Tuy là chủ chăn, nhưng tôi không còn có thể đi thăm viếng từng cộng đoàn, từng họ đạo… để nói lời khích lệ nữa. Tuy nhiên, anh chị em biết là giám mục của anh chị em đang thấy trước mặt mình mỗi ngày từng ngôi nhà thờ, và canh cánh trong lòng từng Họ Đạo, từng Cộng Đoàn: tôi hằng cầu nguyện và hiến tế với anh chị em… Xin nhắc anh chị em "hãy sống xứng với ơn gọi của mình" (Êphêsô 4, 1). Hãy 'hăm hở duy trì sự hiệp nhất của Thánh Thần" (Êphêsô 4, 3). Còn về tương lai, anh chị em hãy "phấn chấn lên trong Chúa, trong mãnh lực quyền phép của Người" (Êphêsô 6, 10).

Anh chị em thân mến,

Tôi xin giao phó anh chị em cho Chúa, cho Lời ân sủng của Người (Công vụ Tông đồ 20, 32), và cho lòng từ mẫu của Đức Mẹ La Vang. "Nguyện chúc bình an và lòng mến cùng với lòng tin do từ Thiên Chúa Cha và Chúa Giêsu Kitô" (Ephêsô 6, 23) ở với tất cả mọi người anh chị em.

 

2/ Di chúc: 18.11.1985:

Tôi cám đội ơn Chúa đã thương chọn tôi làm con Chúa, linh mục và giám mục trong Hội Thánh của Người, cho dù tôi bất xứng. Tôi không muốn có ước muốn riêng nào về sự chết và cuộc tẩm liệm hay chôn cất xác tôi. Sao cũng được, tùy Thánh Ý Chúa và sự liệu định của anh em linh mục giáo phận, vì tôi chẳng đáng chi cả.

Tôi không có gì để nhắn nhủ anh em linh mục Huế cách đặc biệt, trừ ra xin phép được khuyên các ngài hãy can đảm tỏ ra trung thành với Hội thánh trong mọi hoàn cảnh, sống đoàn kết trong linh mục đoàn và sống trọn vẹn bổn phận chủ chăn nhân hiền.

Tôi cám ơn các linh mục trong giáo phận đã nhẫn nại chịu đựng tôi và tận tâm cộng tác với tôi. Những ai mà tôi vô tình hay vì bổn phận đã làm mất lòng thì xin tha lỗi cho tôi. Phần tôi, tôi không buồn phiền một ai cả. Xin mọi người cầu nguyện cho tôi.

Về tiền bạc, tôi không mắc nợ ai. Nếu như ai có thấy đang thiếu tôi vật gì, thì tôi vui lòng tha hết cho.

Các vật dụng, sách vở và tiền mặt tôi đang có thì tôi trối lại hết cho tòa Tổng Giám Mục Huế.

Một lần nữa, tôi cám đội ơn Chúa và xin tạm biệt mọi người, hẹn nhau trên nhà Cha.

Kính thưa cộng đoàn, trên đây là một vài hàng tiểu sử và hai di chúc tôi tìm được trên mạng, hôm nay xin chia sẻ cùng cộng đoàn. Chúng ta phải biết ơn Đức Tổng vì chính ngài đã dẫn dắt Giáo phận chúng ta trong một giai đoạn hết sức khó khăn.

Là con cái của ngài chúng ta có bổn phận phải dâng lễ và cầu nguyện cho ngài, và xin ngài cũng cầu nguyện cho chúng ta.

Lạy Chúa, xin thương đón nhận linh hồn Đức Tổng Philipphê vào dự tiệc vui muôn đời. Amen.

Nguồn tổng hợp. paulhung thực hiện