ĐỨC GIÁM MỤC PHAOLÔ GIUSE PHẠM ĐÌNH TỤNG. (1919 – 2009)

 

ĐỨC GIÁM MỤC PHAOLÔ GIUSE PHẠM ĐÌNH TỤNG. (1919 – 2009)

24. ĐỨC GIÁM MỤC PHAOLÔ GIUSE PHẠM ĐÌNH TỤNG – HỒNG Y – TỔNG GIÁM MỤC TGP HÀ NỘI. (1994 – 2009)

Thuở ấu thơ

Đức Hồng Y Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng sinh ngày 20/5/1919 tại thôn Cầu Mễ, xã Yên Thắng, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình thuộc giáo phận Phát Diệm.

Cách đây gần một thế kỉ, từ một xóm đạo xa xôi tại miền quê nghèo nàn, một gia đình Công giáo đơn sơ chân chất lại sinh dưỡng một tâm hồn ngây thơ trong trắng; một con người ngay từ tuổi ấu thơ đã biết rung động trước những vẻ đẹp của thiên nhiên, biết nhạy cảm trước những gian lao vất vả của người dân lam lũ. Cậu bé Phaolô Phạm Đình Tụng đã sinh ra và lớn lên trên mảnh đất quê hương đó, trong một gia đình truyền thống Công giáo đạo đức, một gia đình nông thôn thuần tuý. Thân phụ ngài là cụ Phêrô Phạm Văn Hiến, một người thông thạo chữ quốc ngữ và biết chữ Nho nên được giữ chức Phó lý trong làng. Thân mẫu là cụ Anna Nguyễn Thị Bống, hiền lành, thương người và hết lòng vì chồng con. Từ trong cái nôi đó, tâm hồn cậu Tụng là một mảnh đất tốt để Thiên Chúa gieo mầm ơn gọi và cái mầm đõ ngày một tốt tươi theo thời gian.

Lên 6 tuổi, cậu Tụng cắp sách đến học trường làng. Đến năm 1927, cậu được 8 tuổi và theo linh mục Phê-rô Phạm Bá Trực lên học ở Hà Nội. Sau hai năm miệt mài đèn sách cậu được gia nhập Tràng tập ở 40 phố Nhà Chúa – Hà Nội.

Chủng sinh gương mẫu

Sau hai năm ở tràng tập, cậu Phaolô Phạm Đình Tụng là người đầu tiên thi đậu bằng Certificat d’étude Primaire và được tuyển vào Tiểu chủng viện Hoàng Nguyên.

Trong những năm ở Tiểu chủng viện, cậu là một học sinh gương mẫu về nhiều mặt: luôn dẫn đầu lớp về đời sống đạo đức, kỉ luật…

Đến năm 1940, thầy Tụng được bề trên gọi về Đại chủng viện Hà Nội – Liễu Giai. Sau những năm nghiên cứu triết học thầy được cử đi giúp xứ tại Khoan Vĩ – Lý Nhân – Hà Nam.

Sau đó, thầy trở lại trường để học chương trình thần học. Đến năm 1945 qua những biến động trong nước, thầy Tụng và các đồng môn phải tạm chia tay với gia đình Đại chủng viện thân yêu, mỗi người một ngả, kẻ Nam người Bắc.

Tháng 9 năm 1948, Đại chủng viện Hà Nội mở cửa lại nhưng lúc này chuyển trụ sở về Tràng tập 40 phố Nhà Chung – Hà Nội, thầy Tụng lại tiếp tục hành trình dùi mài kinh sử để chuẩn bị cho sứ vụ gần kề.

Linh mục nhiệt thành

* Bước lên bàn thánh

Ngày trọng đại, ngày chan chứa hồng ân đã tới, ngày 06/6/1949 cùng với năm thầy trong Địa phận, thầy phó tế Phaolô Phạm Đình Tụng tiến lên bàn thánh lãnh nhận thiên chức linh mục.

* Phục vụ trẻ mồ côi tại cô nhi viện

Để đáp lại ơn gọi Chúa trao qua tác vụ linh mục, ngay sau những ngày hồng ân, tân chức Phaolô Phạm Đình Tụng đã tình nguyện đến với những con người đau khổ là phục vụ trẻ em mồ côi tại Cô Nhi Viện Têrêsa do cha Seilz Kim thành lập. Tại nơi đây, lòng nhân hậu và nhiệt huyết của cha Phaolô ngày một rực sáng

* Cha xứ Hàm Long – Hà Nội

Từ năm 1950 – 1955 Ngài làm cha phó, rồi cha chính giáo xứ Hàm Long – Hà Nội. Vốn thương người, cha Phaolô luôn quan tâm đặc biệt đến những số phận thống khổ, neo đơn!.. Sau này Ngài thành lập khu nhà bác ái xã hội tại Bạch Mai rộng khoảng 4000m2 nhằm trợ giúp những người nghèo khổ từ nông thôn lên thành phố để kiếm sống.

Tuy không sinh con về phần thân xác, nhưng Cha Phaolô đã sinh ra bao người con về phần thiêng liêng qua các nhiệm tích

* Giám đốc Tiểu chủng thánh Gioan

Đến năm 1955, Bề trên Địa phận chính thức tiến cử cha Phaolô Phạm Đình Tụng lên cương vị Giám đốc Tiểu chủng viện Thánh Gioan Hà Nội. Khu nhà trường tọa lạc tại khu Tràng tập trước đây, 40 phố Nhà Chung – Hà Nội. Gia đình Gioan lúc đó có 200 chủng sinh thuộc các Địa phận: Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Bùi Chu, Phát Diệm, Thanh Hoá.

Thế là sau 25 năm, từ một cậu bé bỡ ngỡ bước vào nhà Tràng tập, nay cha Phaolô Phạm Đình Tụng trở lại ngôi trường với cương vị cha Giám đốc đầy ắp kinh nghiệm, hướng dân đào tạo lớp học trò kế bước.

Sứ vụ mục tử

* Chủ chăn Giáo phận Bắc Ninh

Năm 1963, một bước ngoặt lớn trong đời mục tử của cha Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng, Toà Thánh bổ nhiệm cha làm Giám mục giáo phận Bắc Ninh. Ngài thụ phong giám mục ngày 15/8/1963 tại Nhà thờ Chính tòa Hà Nội. Khẩu hiệu Giám mục của Ngài: “Chúng con tin ở tình yêu Thiên chúa”.

Ngày 05/10/1963, Đức cha chính thức tới nhận giáo phận Bắc Ninh.

Vì địa bàn giáo phận rộng lớn, số linh mục lại quá ít, Đức cha Phaolô Giuse đã xây dựng, huấn luyện hàng ngũ tông đồ giáo dân. Ban Hành Giáo đã trở nên những cộng sự viên tích cực và trung thành trong các việc mục vụ: chủ sự suy tôn Lời Chúa, rửa tội cho trẻ sơ sinh, hướng dẫn học giáo lý… cũng như việc quản lý đất đai và tài sản của giáo xứ. Thêm vào đó, Đức cha thành lập các đoàn thể Công giáo như: Huynh đoàn Đaminh giáo dân, Hội các bà mẹ Công giáo, Ca đoàn, Giới trẻ, Giáo lý viên, Thiếu nhi Thánh Thể… Các hội đoàn được đào tạo để trở nên nòng cốt trong việc đọc kinh cầu nguyện, học hỏi và sống Lời chúa.

* Sáng lập Tu Hội Hiệp Nhất

Ngay năm đầu tiên trong cương vị chủ chăn, Đức cha đã sáng lập Tu Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất gồm 20 thành viên. Nay là Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất đang hướng tới linh đạo đời sống Hội Dòng thuộc quyền giáo phận với số thành viên trên 150 người. Linh đạo của Hiệp hội là noi gương Mẹ Maria tận hiến đời mình cho Thiên Chúa Ba Ngôi. Các thành viên cộng tác vào sứ vụ xây dựng sự hiệp nhất Giáo Hội bằng lời cầu nguyện, bằng sự hiện diện yêu thương và âm thầm phục vụ.

Những năm tháng tiếp theo, điều kiện xã hội vô cùng khó khăn, không thể thành lập chủng viện đào tạo chủng sinh một cách chính thức, Đức cha đã khôn ngoan đào tạo chủng sinh bằng phương pháp hàm thụ. Để rồi ngày 16/9/1974, Đức cha vui mừng gặt hái hoa trái qua việc truyền chức linh mục cho 7 thày phó tế trong âm thầm.

Ngày 15/8/1988, một số lượng đông đảo hơn 30.000 tín hữu tới mừng ngân khánh Giám mục của Đức Cha Phaolô kính yêu

Hàng núi công việc mục vụ đè nặng lên vai Đức cha đã vắt kiệt sức lực của Ngài. Vì thế Ngài luôn thao thức và lo liệu để có Đấng kế vị. Tòa Thánh chấp nhận lời Đức cha thỉnh cầu. Ngày 25/01/1989, Đức cha đã chính thức tấn phong Giám mục cho cha Giuse Nguyễn Quang Tuyến.

Năm 1983, Đức cha long trọng tổ chức kỉ niệm Bách chu niên giáo phận Bắc Ninh (1883 – 1983).

Năm 1992, Cùng với việc tổ chức kỉ niệm Bách Chu Niên Nhà thờ Chính tòa, Đức cha đã long trọng khánh thành Tòa giám mục mới và mở năm Toàn Xá trong giáo phận.

Khi xã hội có phần cởi mở, vị chủ chăn đã mau mắn lên đường tới thăm đoàn chiên tại nhiều giáo xứ trong giáo phận. Đoàn chiên vui mừng chào đón người cha khả kính của mình.

Trong 31 năm (1963 – 2004) coi sóc giáo phận, Đức cha Phaolô Giuse đã xây dựng giáo phận Bắc Ninh thực sự trở thành một mái ấm gia đình, ở nơi ấy chan chứa tình cha con và sắt son lòng tin mến.

Khi chia tay giáo phận để về làm Tổng Giám mục Hà Nội, Đức cha đã nói: “Tuy cha rời giáo phận, nhưng tâm hồn cha vẫn luôn ở với gia đình Bắc Ninh, cha luôn cầu nguyện cho các con”.

Chủ chăn Tổng Giáo phận Hà Nội

Từ ngày 04/7/1990, sau sự ra đi của Đức cố Hồng Y Giuse Maria Trịnh Văn Căn, Tòa Thánh đã bổ nhiệm Đức cha Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng làm Giám quản giáo phận Hà Nội.

Ngày 23/4/1994, Đức Thánh cha Gioan Phaolô II chính thức bổ nhiệm Đức cha Phaolô Giuse làm Tổng Giám mục Hà Nội. Năm 1963, cha Phaolô Giuse đã từ Hà Nội sang Bắc Ninh làm Giám mục. Vậy là 31 năm sau, Đức cha lại từ Bắc Ninh trở về Hà Nội làm chủ chăn Tổng giáo phận. Thật là một chuyến trở về tuyệt vời.

Ngày 14/8/1994, Đức Tổng Giám mục chính thức về nhận giáo phận Hà Nội. Ngay ngày hôm sau, 15/8/1994, Ngài đã tấn phong Giám mục cho Đức cha Phụ tá Phaolô Lê Đắc Trọng.

Ngày 26/11/1994, chỉ hơn 3 tháng từ khi nhận Tổng giáo phận, Đức Thánh cha Gioan Phaolô II đã phong tước Hồng Y cho Đức cha Phaolô Giuse. Niềm vui tràn ngập trong toàn Tổng giáo phận và Giáo Hội Việt Nam.

Trong đường hướng cai quản Tổng giáo phận, Đức Hồng Y dành ưu tiên cho việc đào tạo nhân sự. Nhiều học trò của Đức Hồng Y nay đã trưởng thành, đảm nhận những trọng trách trong Giáo hội.

Năm 1995, Đức Hồng Y được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam trong Đại hội Giám mục lần VI tại Hà Nội.

Năm 1996, Đức Hồng Y dẫn đầu phái đoàn các Giám mục Việt Nam trong chuyến đi Ad Limina.

Năm 1998, Tòa Thánh bổ nhiệm Đức Hồng Y làm Giám quản Tông tòa giáo phận Lạng Sơn.

Trong những năm làm chủ chăn Tổng giáo phận Hà Nội, Đức Hồng Y luôn quan tâm tổ chức các kỳ thường huấn linh mục, cổ võ ơn gọi và thăm viếng mục vụ nhiều giáo xứ. Ngài đã ra nhiều thư chung gửi cộng đoàn dân Chúa.

Sáng lập Tu Hội Nhà Chúa

Ngày 01/8/1996, Đức Hồng Y thành lập Tu Hội Anh Em Nhà Chúa. Tu Hội kế nghiệp Hội Thầy Giảng, ngày nay Tu Hội với danh xưng mới là Tu đoàn Truyền Tin Hà Nội.

Ươm trồng ơn Thiên triệu

Năm 1960, Tiểu chủng viện thánh Gioan Hà Nội phải đóng cửa, lúc đó cha Phaolô Phạm Đình Tụng đang làm Giám đốc. Đúng ba mươi năm sau, năm 1990, Đức cha Phaolô Giuse lại trở về cương vị Giám Đốc đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội. Trong bài phát biểu tại lễ nhận chức, Đức cha đã nói với anh em chủng sinh: “Các con luôn ở trong trái tim cha”. Anh em chủng sinh cảm động đến rơi lệ khi nghe Đức cha giám đốc nói những lời chan chứa yêu thương.

Trong thời kỳ Đức Hồng Y làm Giám đốc từ năm 1990 – 2003, Ngài luôn tìm mọi cách củng cố và phát triển Đại chủng viện, tạo mọi điều kiện tốt nhất trong đào tạo chủng sinh. Thời kỳ này, Đại chủng viện có những bước ngoặt to lớn trong chương trình đào tạo. Nhà trường chiêu sinh nhiều khóa, đặc biệt niên khoá 1992 – 1994 là khoá bồi dưỡng bổ túc thần học cho 35 học viên mà hầu hết là các cựu chủng sinh Tiểu Chủng viện Thánh Gioan. Tiếp theo đó, niên khóa 1994 – 2001, Đại Chủng viện đón nhận 62 chủng sinh thuộc 8 giáo phận Miền Bắc, mở đầu lịch trình tuyển sinh hai năm một đợt.

Mặc dầu bận rộn với trăm ngàn công việc mục vụ trong Tổng giáo phận, Đức Hồng Y vẫn luôn dành cho Đại chủng viện một sự quan tâm ưu ái đặc biệt. Ngài vẫn dành nhiều giờ lên huấn dụ và dâng lễ cho anh em chủng sinh.

Sức lực hao mòn

Vì tuổi cao và công việc mục vụ chồng chất, nhiều lần Đức Hồng Y yếu mệt, thế nhưng, Ngài vẫn gắng sức dâng lễ tại phòng riêng.

Đã nhiều lần Đức Hồng Y viết đơn xin Tòa thánh cho nghỉ hưu. Ngày 26/4/2003, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã chính thức chấp nhận đơn xin của Đức Hồng Y, lúc Ngài bước vào tuổi 84. Đồng thời, Đức Thánh Cha bổ nhiệm Đức cha Giuse Ngô Quang Kiệt, Giám mục Lạng Sơn – Cao Bằng, làm Giám quản Tông tòa Tổng Giáo phận Hà Nội. Và ngày 19/2/2005, Đức Cha Giuse đã được bổ nhiệm làm Tổng Giám mục Tổng Giáo phận.

Năm 2006, Đức Hồng Y hầu như kiệt sức và lâm trọng bệnh, tưởng chừng khó qua khỏi. Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt, linh mục, nam nữ tu sĩ và giáo dân khắp nơi tới thăm Đức Hồng Y khả kính. Muôn người đồng tha thiết cầu nguyện cho Đức Hồng Y. Chúa đã nhậm lời, Đức Hồng Y qua cơn nguy kịch và dần phục hồi sức khỏe.

Mừng Thượng thọ Đức Hồng Y

Sáng ngày 10/01/2008, nhân dịp mừng kỉ niệm Đức Hồng Y Phaolô Giuse 90 năm tuổi đời, 60 năm linh mục, 45 năm giám mục và 15 năm hồng y, Gia đình Gioan đã tổ chức lễ mừng thượng thọ ngài tại Nhà thờ Chính tòa Hà Nội.

Về nhà Cha

Đức Hồng Y Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng đã trải qua những giờ phút cuối đời tại Nhà Chung của Tổng Giáo phận và đã được Chúa gọi về vào lúc 10giờ 10 phút ngày 22/02/2009.

9 giờ sáng ngày 26 tháng 2 năm 2009, tại quảng trường Nhà thờ Chính tòa Hà Nội đã diễn ra thánh lễ an táng Ðức Cố Hồng Y Phaolô Giuse, do Ðức Hồng Y Phạm Minh Mẫn – đặc sứ của Ðức Thánh Cha – chủ sự, cùng đồng tế có 20 vị Giám Mục và khoảng 350 linh mục cùng với đông đảo giáo dân.

Sau Thánh Lễ An Táng, thi hài Ðức Cố Hồng Y Phaolô Giuse Phạm Ðình Tụng đã được mai táng tại cung lòng Nhà Thờ Chính Tòa Hà Nội.

Nguồn : TGP Hà Nội. Paulhung thực hiện.